برداشتهای نادرست: تخممرغها در زمان اعتدال بهاری
بر اساس یکی از علائم مشخصۀ علم، لازم نیست شما ادعاهای علمی را کورکورانه باور کنید. دستکم بر اساس اصول، شما همیشه میتوانید خودتان آنها را بیازمایید. این ادعا را که هرساله در گزارشهای خبری تکرار میشود در نظر بگیرید: اعتدال بهاری، تنها روزی از سال است که شما میتوانید یک تخممرغ را در حالت تعادل روی انتهای آن نگه دارید. بسیاری از مردم، این ادعا را باور دارند، اما اگر به ماهیت اعتدال بهاری فکر کنید بلافاصله مشکوک خواهید شد. اعتدال بهاری صرفاً نقطهای از زمان است که نور خورشید در آن بهطور مساوی بر دو نیمکره میتابد (شکل 2 3 را ببینید). بهسختی میتوان فهمید که چطور نور خورشید میتواند بر ایستاندنِ تخممرغ تأثیر داشته باشد (بهویژه اگر تخممرغها درون منزل باشند، نه زیر نور آفتاب)، و هیچ چیز خاصی در آن روز، نه پیرامون گرانشِ زمین وجود دارد و نه پیرامون گرانش خورشید.
مهمتر اینکه، میتوانید این ادعا را مستقیماً بیازمایید. نگه داشتنِ یک تخممرغ بر یک انتهای آن، کار سادهای نیست، اما با تمرین میتوانید این کار را در هر روزی از سال انجام دهید، نه فقط در روز اعتدال بهاری. شما نمیتوانید تمام ادعاهای علمی را خودتان به این سادگی بیازمایید، اما درس سادۀ این مثال باید روشن باشد: قبل از پذیرشِ هر ادعای علمی، باید یک توضیح منطقی برای شواهدی که از آن پشتیبانی میکند، مطالبه نمایید.
کتاب «آشنایی با نجوم»، صفحه 66