دریافت نسخۀ پی‌دی‌اف کتاب «حیات در کیهان»

خوانندۀ گرامی،

با توجه به قیمت بالای نسخۀ ‌کاغذی کتابِ «حیات در کیهان»، نسخۀ‌پی‌دی‌اف آن به‌منظور استفادۀ آموزشی در دسترس عموم علاقه‌مندان قرار گرفته و بهره‌بردای از آن تنها با اهداف غیرتجاری مجاز است.

چنانچه این کتاب را مفید یافتید، و در صورت تمایل، برای جبران بخشی از هزینه‌های آماده‌سازی آن می‌توانید مبلغی را به دلخواه به یکی از دو شماره کارت زیر واریز نمایید.

5859831186097327 (غلامرضا شاه‌علی)

5859831098243339 (علیرضا شاه‌علی)

قیمت پیشنهادی برای فروش این نسخه از طرف یکی از سایت‌های فروشندۀ کتاب‌های الکترونیکی، بیش از 800 هزار تومان بوده است.

هرگونه بهره‌برداریِ تجاری بدون اجازۀ

مترجم مورد رضایت نمی‌باشد.

برای دریافت نسخۀ پی‌دی‌اف کتاب اینجا را کلیک کنید.

از خوانندگان فرهیخته خواهشمندم چنانچه در حین مطالعۀ کتاب به موردی برخورد کردند که نیاز به اصلاح دارد، بنده را مطلع نمایند تا در چاپ‌های بعدی نسبت به اصلاح آن اقدام نمایم.

پیشگفتار مترجم کتاب «حیات در کیهان»

به نام آفریدگار هستی‌بخش


تیرماه سال گذشته بود که هدیه‌ای گران‌بها از طرف استاد فرزانه، جناب آقای دکتر نعمت‌الله ریاضی به دستم رسید. ایشان با ارسال کتاب «Life in the Universe» از من خواستند که نسبت به ترجمۀ آن مبادرت ورزم. حجم کتاب بر یک کار طولانی دلالت داشت، اما محتوای آن، در کنار تقاضای مشفقانۀ استاد عزیزم که افتخار شاگردی و خوشه‌چینی از فضایل اخلاقی و علمی ایشان را داشته‌ام، سختی کار را برایم آسان نمود و بحمدالله پس از قریب به یک سال و نیم، خوشحالم که ترجمۀ کتاب در آستانۀ انتشار است.
مؤلفین کتاب در یک مقدمۀ‌ نسبتاً طولانی ضمن معرفی کتاب، نکاتی را نیز جهت استفادۀ بهینه از آن پیشنهاد کرده‌اند. قسمت‌هایی از مقدمۀ ایشان را که احساس کردم می‌تواند برای خوانندگان سودمند باشد در ادامه آورده‌ام. ضمن پیشنهاد مطالعۀ‌ آن، معرفی کتاب را نیز به همانجا موکول می‌نمایم.
در طول مطالعه و ترجمۀ کتاب، مواردی پیش آمد که لازم دیدم با مؤلفین محترم در میان بگذارم. پاسخ‌های ایشان در روشن‌تر شدن نکات مبهم بسیار سودمند بود. برخی پاسخ‌ها را نیز که به نظرم می‌توانست برای عموم خوانندگان مفید باشد در چند پاورقی گنجانده‌ام.
یکی از نکات جالب‌توجه در این کتاب، نگاه منصفانه به دین و مباحث مطرح و مورد مناقشه بین علم و دین است. نویسندگان کتاب‌هایی که در آن‌ها تاریخ علم نیز مرور می‌شود، اغلب پس از نقل ماجرای محاکمۀ گالیله، کلیسا را به مخالفت با علم متهم کرده، معتقدین به خدا و دین را به نیش قلم می‌نوازند. اما در این کتاب ضمن بررسی دقیق‌ترِ موضوع محاکمۀ گالیله به‌وسیلۀ کلیسا، نکاتی بدیع مطرح شده که ضمن رعایت انصاف، می‌تواند امروزه نیز برای همگان آموزنده باشد.
ترجمۀ این کتاب نیز همچون آثار دیگر، متکی بر واژگان مصوب «فرهنگستان ادب و زبان فارسی» است؛ البته گاهی در عمل امکان به‌کارگیری واژۀ مصوب نبود. در این موارد، نزدیک‌ترین واژه جایگزین شده است.
با توجه به گستردگی مطالب این کتاب، به‌ویژه در حوزۀ زمین‌شناسی و زیست‌شناسی، لازم بود پیش‌نویس ترجمه را افرادی صاحب‌نظر و کارشناس در این حوزه‌ها مطالعه نمایند. در اینجا بر خود فرض می‌دانم از تمام اساتید و خوانندگان فرهیخته‌ای که بنده را یاری رساندند تشکر نمایم؛ و به‌صورت ویژه از آقای دکتر محمدعلی پیروزمندان بابت مطالعۀ فصل 4 که بیشتر به موضوع زمین‌شناسی می‌پردازد، و آقای محمدحسین پیروزمندان بابت مطالعۀ فصل‌های مرتبط با زیست‌شناسی (فصل‌های 5 و 6) سپاسگزارم.
در پایان باید از مرحوم دکتر «رضا یوسفیان» نیز یاد کنم، دوست قدیمی و همراه سال‌های پرفرازونشیبِ دفاع مقدس. قرار بود تمام کتاب،‌ به‌ویژه مطالب مربوط به زیست‌شناسی را بخوانند و از نظرات‌شان استفاده کنم. اما متأسفانه بیماری اجازه نداد و خیلی زود از ادامۀ مصاحبتِ ایشان محروم شدم. خدایش رحمت کند و با نیکان و مجاهدان محشور نماید.
تمام تلاشم در ترجمۀ ‌این کتاب آن بوده است که ضمن رعایت حسن امانت‌داری در انتقال مطالب، ترجمه‌ای شیوا و روان، مطابق با زیبایی‌های زبان فارسی ارائه شود. امیدوارم که خوانندگان فرهیخته، کاستی‌ها را به دیدۀ اغماض بنگرند. علیرغم چندین مرتبه مرور کتاب، بدیهی است امکان لغزش در ترجمه و نگارش وجود دارد، لذا ضمن پوزش از خطای احتمالی، از تذکر خوانندگان محترم سپاسگزار خواهم بود.
امیدوارم این ترجمه نیز بتواند مورد توجه فرهیختگان و علاقه‌مندان قرار گیرد و نقشی هرچند کوچک در ارتقای معلومات فرزندان این سرزمین داشته، تشنگان دانش را جرعه‌ای سیراب نماید.


الحمد لله رب العالمین
غلامرضا شاه‌علی
شیراز- آبان 1402

مقدمۀ دکتر نعمت الله ریاضی بر کتاب «حیات در کیهان»


به نام خدا


یکی از بزرگ‌ترین پرسش‌های مطرح برای بشر همواره این بوده که آیا در سایر نقاط کیهان، موجودات زنده و به‌ویژه موجودات هوشمند وجود دارد یا خیر. در سال‌های اخیر و به لطفِ بهره‌گیری از تجهیزات مدرن و بسیار دقیق علمی و نجومی، بیش از هر زمان دیگر به پاسخ این پرسش بنیادی نزدیک شده‌ایم.
سال‌ها است که وجود مولکول‌های پیچیده در فضای بین‌ستاره‌ای به اثبات رسیده و تعداد چنین مولکول‌هایی به بیش از ۲۵۰ نوع می‌رسد. این‌ها عمدتا مولکول‌‌های آلیِ آسیکلیک یا رادیکال‌های با زنجیره کربنی هستند؛ تعدادی مولکول حلقوی با ۵ تا ۱۰ اتم کربن نیز بین این مولکول‌های کشف‌شده به چشم می‌خورد. کاوش‌های سطح مریخ از وجود آب فراوان در گذشتۀ این سیاره حکایت دارد که آثار رودخانه‌ای و دریاچه‌ایِ بسیاری را بر سطح آن به جا گذاشته است؛ و لایه‌های رسوبی و ساختارهایی که ناشی از جریان و فرسایش آب است در این سیاره به‌خوبی مشاهده گردیده است. اکنون می‌دانیم که حتی در برخی از اقمار منظومه شمسی (به‌ویژه قمر اروپا) اقیانوسی از آب فراوان در زیر پوستۀ ضخیمی از یخ وجود دارد که گرمای خود را از درون قمر، و نه از خورشید کسب می‌کند. حتی در چنین شرایطی احتمال وجود حیات منتفی نیست، زیرا حیات در اعماقِ اقیانوس‌های زمین که نور خورشید به آن نمی‌رسد با تکیه بر منابع انرژی ناشی از جریان‌های گرمایی (هیدروترمال) شناسایی شده است.
بنابراین ما در عصری زندگی می‌کنیم که هر لحظه احتمال می‌رود شناساییِ حیات فرازمینی اعلام گردد. هم‌اکنون «تلسکوپ فضایی جیمز وب» در حال طیف‌نگاریِ بسیار دقیق از جوِّ برخی سیارات فراخورشیدی است و حتی وجود اکسیژن، آب، کربن‌دی‌اکسید و برخی ترکیبات دیگر که به نحوی با حیات مرتبط می‌باشند به‌وسیلۀ این تلسکوپ به اثبات رسیده است.
با توجه به مسائل متنوع میان‌رشته‌ایِ مرتبط با مسئله حیات در کیهان، در دهه‌های اخیر شاخۀ جدیدی از علم به نام آستروبیولوژی (اخترزیست‌شناسی) پا به عرصه وجود نهاده که متأسفانه در کشور ما تقریباً ناشناخته است. کتاب حاضر یکی از مستندترین و بهترین کتاب‌های موجود در این زمینه می‌باشد که مسائل مختلف نجومی، زیست‌شناختی و بیوشیمیِ مرتبط با حیات کیهانی را به تفصیل مورد بررسی قرار می‌دهد. بیان ساده به همراه تصاویر گویا و جذاب، این کتاب را به یک اثر خواندنی تبدیل کرده است. من از دوست گرامی جناب آقای غلامرضا شاه‌علی تقاضا کردم که با قلم شیوا و دقیق خود این اثر با ارزش را به فارسی برگردانند تا مورد استفاده علاقه‌مندان فارسی‌زبان قرار گیرد و ایشان با صرف وقت و همت بالا این مهم را به خوبی به انجام رساندند و حاصل زحمات ایشان پیش روی شماست. امیدوارم استفاده خوانندگان و افزایش دانش عمومی در این زمینه بخشی از پاداش زحمات این دوست گرامی باشد.


نعمت الله ریاضی
تهران
مهرماه ۱۴۰۲

فهرست مطالب کتاب «حیات در کیهان»

مقدمۀ دکتر نعمت‌الله ریاضی.................................... 8

پیشگفتار مترجم....................................................... 9

پیشگفتار مؤلفین..................................................... 11

بخش یک

معرفی حیات در کیهان

فصل1: جهانی آکنده از حیات؟. 13

1_1. احتمال حیات در ورای زمین.. 14

1_2. زمینۀ علمیِ جستجو. 16

1_3. مکانهایی که باید جستجو کرد. 20

1_4. علمِ اخترزیستشناسی.. 22

تمرین‌ها و مسائل.. 25

فصل2: علمِ حیات در کیهان... 28

2_1. بحث قدیمی پیرامون حیات فرازمینی.. 29

2_2. انقلاب کپرنیکی.. 36

2_3. ماهیت علم نوین.. 46

فرایند علم در عمل:

2_4. حقیقت گرانش و نظریۀ گرانش.... 54

تمرین‌ها و مسائل.. 60

کمی ریاضیات 21: قانون سوم کپلر 41

موضوع ویژه 21: تفکر زمین‌مرکزی و کلیسا 45

فصل3: بستر جهانیِ حیات... 65

3_1. کیهان و حیات... 66

3_2. ساختار، مقیاس و تاریخ کیهان.. 67

3_3. جهانی متشکل از ماده و انرژی... 87

3_4. منظومه شمسیِ ما 97

فرایند علم در عمل:

3_5. توسعۀ مداوم نظریۀ سحابی.. 112

تمرین‌ها و مسائل.. 121

تعاریف کلیدی در ستاره‌شناسی................................ 67

کمی ریاضیات 31: سال نوری چقدر است؟ 71

موضوع ویژه 31: چگونه می‌دانیم جهان در حال انبساط است؟ 80

بخش دو

حیات بر روی زمین

فصل4: سکونت‌پذیریِ زمین... 127

4_1. زمینشناسی و حیات... 128

4_2. بازسازی تاریخِ زمین و حیات... 129

4_3. زمین در ابردوران هادِئن، و سپیدهدم حیات... 144

4_4. زمینشناسی و سُکونتپذیری... 149

4_5. تغییر و تنظیمِ اقلیم.. 161

فرایند علم در عمل:

4_6. پیدایشِ ماه. 169

تمرین‌ها و مسائل.. 175

کمی ریاضیات 41: تاریخ‌گذاریِ پرتوسنجشی 138

تعاریف کلیدی در زمین‌شناسی................................ 146

فصل5: ماهیت حیات در زمین... 180

5_1. تعریف حیات... 181

5_2. یاخته: واحد پایۀ حیات... 192

5_3. سوخت‌وساز: شیمیِ حیات... 200

5_4. دِنا و وراثت... 206

5_5. حیات در شرایط حاد. 213

فرایند علم در عمل:

5_6. تکامل به‌عنوان علم.. 219

تمرین‌ها و مسائل.. 225

تعاریف کلیدی در زیست‌شناسی............................. 185

موضوع ویژه 51: چارلز داروین و نظریۀ تکامل 190

کمی ریاضیات 51: شکلِ غالبِ حیات در زمین 201

فصل6: پیدایش و تکامل حیات در زمین... 230

6_1. در جستجوی سرچشه‌های حیات... 231

6_2. پیدایش حیات... 236

6_3. تکامل حیات... 247

6_4. برخورد و انقراض..... 257

6_5. تکامل انسان.. 268

فرایند علم در عمل:

6_6. حیات مصنوعی.. 272

تمرین‌ها و مسائل.. 280

کمی ریاضیات 61: باکتری‌ها در یک بطری (1): درس‌هایی برای حیات اولیه 244

کمی ریاضیات 62: باکتری‌ها در یک بطری (1): درس‌هایی برای نژاد بشر. 273

بخش سه

حیات در منظومه شمسی

فصل7: جستجوی حیات در منظومه شمسی.. 285

7_1. الزامات زیست‌محیطی برای حیات... 286

7_2. یک گشتِ زیستی در منظومه شمسیِ درونی.. 292

7_3. یک گشتِ زیستی در منظومهشمسیِ بیرونی.. 297

فرایند علم در عمل:

7_4. کاوش منظومه شمسی با فضاپیما 304

تمرین‌ها و مسائل.. 311

کمی ریاضیات 71: نسخۀ نیوتونیِ قانون سوم کپلر 303

فصل8: مریخ.. 315

8_1. خیالپردازیها دربارۀ تمدن مریخی.. 316

8_2. تصویر جدید از مریخ.. 318

8_3. تاریخچۀ آبوهوای مریخ.. 338

8_4. جستجوی حیات در مریخ.. 342

فرایند علم در عمل:

8_5. شهابسنگهای مریخی.. 350

تمرین‌ها و مسائل.. 355

کمی ریاضیات 81:‌نسبت مساحت جانبی به حجم 343

فصل9: حیات در قمرهای مشتری‌سان... 359

9_1. قمرهای منظومه شمسی بیرونی.. 360

9_2. حیات در قمرهای گالیلهای مشتری... 370

9_3. حیات در جاهای دیگرِ منظومه شمسی.. 380

فرایند علم در عمل:

9_4. انرژیِ شیمیایی برای حیات... 390

تمرین‌ها و مسائل.. 396

کمی ریاضیات 91: شدت نیروی کشندی 368

فصل10: ماهیت سکونت‌پذیری و تحول آن... 401

10_1. مفهومِ کمربند حیات... 402

10_2. زهره: نمونهای از سکونتپذیریِ بالقوه. 405

10_3. کمربند حیات و عوامل سکونتپذیری در سطح.. 413

10_4. آیندۀ حیات در زمین.. 419

فرایند علم در عمل:

10_5. گرمش زمین: علم، عواقب، و راهحلها 424

تمرین‌ها و مسائل.. 441

کمی ریاضیات 101: احتمال قرار داشتن در کمربند حیات 414

موضوع ویژه 101: پنج میلیارد سال یعنی چقدر؟ 423

بخش چهار

حیات در میان ستارگان

فصل11: سیارات فراخورشیدی: ماهیت و سکونت‌پذیریِ بالقوه 446

11_1. خورشیدهای دور. 447

11_2. کشف سیارات فراخورشیدی... 457

11_3. تعداد و ماهیت سیارات فراخورشیدی... 477

11_4. سکونتپذیریِ سیارات فراخورشیدی... 484

فرایند علم در عمل:

11_5. دستهبندی ستارگان.. 493

تمرین‌ها و مسائل.. 500

کمی ریاضیات 111: یافتن فاصله‌های مداریِ سیاره‌های فراخورشیدی 474

کمی ریاضیات 112: یافتن جرم سیاره‌های فراخورشیدی. 476

کمی ریاضیات 113: یافتن اندازۀ سیارات فراخورشیدی.. 477

موضوع ویژه 111: نام سیارات فراخورشیدی 485

فصل12: جستجوی هوش فرازمینی.. 506

12_1. رابطۀ دِریک.... 507

12_2. مسئلۀ هوشمندی... 512

12_3. در جستجوی هوش.... 517

فرایند علم در عمل:

12_4. بشقابپرندهها و بیگانگان در زمین.. 535

تمرین‌ها و مسائل.. 545

موضوع ویژه 121: فِرانک دِریک و معادلۀ وی 511

کمی ریاضیات 121: فاصلۀ بین جوامعِ درحال‌ارتباط 512

فصل13: سفر بین‌ستاره‌ای و ناسازنمای فِرمی.. 550

13_1. چالشِ سفر بینستارهای... 551

13_2. فضاپیمای مورد نیاز برای سفر بینستارهای... 557

13_3. ناسازنمای فِرمی.. 569

فرایند علم در عمل:

13_4. نظریۀ نسبیت خاص اینشتین.. 580

تمرین‌ها و مسائل.. 588

کمی ریاضیات 131: معادلۀ موشک 557

کمی ریاضیات 132: اتساع زمان. 564

سخن پایانی: تماس و پیامدهای آن برای جستجو و اکتشاف 594

س‌پ_1. آیا حیات در جای دیگر وجود دارد؟. 595

س‌پ_2. جستجوی حیات فرازمینی چگونه بر وضعیت انسان تأثیر میگذارد؟ 597

س‌پ_3. خودِ این جستجو چه فایده‌ای دارد؟. 600

تمرین‌ها و مسائل.. 602

پاسخ آزمون‌های سریع.......................................... 603

پیوست الف: اعداد کاربردی................................... 604

پیوست ب: فرمول‌های سودمند........................... 605

پیوست ج: برخی مهارت‌های ریاضی...................... 606

پیوست د: جدول تناوبیِ عناصر........................... 613

پیوست ه: داده‌های منظومه شمسی.................... 614

واژه‌نامه................................................................ 617

نمایه.. 633

کتاب «حیات در کیهان» منتشر شد

کتاب «حیات در کیهان»، ترجمۀ کتاب «Life in the Universe, Fifth Edition (2022)» به‌صورت تمام رنگی

در 648 صفحه و با مقدمۀ دکتر نعمت‌الله ریاضی منتشر شد.

ادامه نوشته