در این صفحه غلطهای کتاب درآمدی بر نجوم و کیهان‌شناسی درج می‌شود. خواهشمندم در صورت مشاهده غلط در کتاب، آنرا به من اطلاع دهید: gshahali@gmail.com.

 

 

صفحه 19، سطر 12، رابطۀ 1-5 صحیح است: به عنوان مثال، با توجه به شکل 1-5، ببینیم...

صفحه 63، در رابطۀ وسط صفحه که قبل از بخش 2-2-3 آمده است، مقدار شعاع درون پرانتز باید به توان دو برسد.

صفحه 67، رابطه سوم (پس از عبارت «در نتیجه»)، برای محاسبۀ دما، باید توان پرانتز سمت راستِ علامت تساوی، یک چهارم باشد که به اشتباه منفی چهار نوشته شده است.

صفحه 77، سطر اول از پاراگراف آخر؛ زنجیره PPI حدود 86% انرژی خورشید را تأمین می کند. (86% صحیح است).

صفحه 101، سطر 3، شکل 3-2- الف صحیح است.

صفحه 120، در جدول مربوط به مشخصات ماه، جرم ماه ده بار کمتر از مقداری است که داده شده است؛ یعنی توان عدد ده، 22 صحیح است، نه 23.

صفحه 130، دوره تناوب مداری مریخ 686.96 روز صحیح است.

صفحه 152، سطر 6، بعد از چگالی، واژۀ پایین از قلم افتاده است. شکل صحیح: ... دومین چگالی پایین را به خود اختصاص می‌دهد ...

صفحه 164،  سطر 4، ... «kometes» از ریشه «kome» به معنی  «موی بلند سر» ... صحیح می‌باشد.

صفحه 181، سطر 17، ... و دمای سطح آن 1400 کلوین ... صحیح است.

صفحه 189، سطر آخر، شعاع مشتری  71000 کیلومتر صحیح است.

صفحه 199، سطر 7، ...اولین عدسی بی‌رنگ (بی‌فام) توسط چستر مور هال... صحیح است.

صفحه 217، سطر 8، ... و تلسکوپ را «محدود شده به پراش» (diffraction limited) می‌نامند... صحیح است.

صفحه 245، سطر 19، ...برخورددهندۀ هادرونی بزرگ... صحیح است.

صفحۀ 260، رابطۀ چهارم (پس از عبارت: نسبت روشنایی آنها برابر است با) توان 10.68 برای عدد 2.512 صحیح است.

صفحه 260، پس از رابطۀ چهارم، برای محاسبه روشنایی ستارۀ رِجل نسبت به پروکسیما قنطورس، باید عدد 41000 ضرب شود که به اشتباه 45000 ضرب شده است.

صفحات 262 و 263، توانهای منفی چهار در رابطه‌ها اشتباه است و توان یک چهارم صحیح می‌باشد.

صفحه 263، اولین خط پس از عنوان «نورسنجی ستاره‌ای»، ... شکل 2-3 صحیح است.

صفحه 281، سطر 1، ... کوتاه‌تری بر رشته اصلی خواهند داشت.

صفحه 303، سطر 12، ... هم اکنون اندازه‌ای حدود 4×6 دقیقه قوسی دارد ... صحیح است.

صفحه 305، سطر 20، ... احتمالاً نیمه عمر به 1035 سال نزدیک‌تر است صحیح است.

صفحه 320، سطر 7، ... در مرکز سیاه‌چاله غیرچرخان پیش‌بینی... صحیح است.

صفحه 358، سطر 20، ... فاصله آن 611 مگاپارسک یا 2000 میلیون سال نوری است... صحیح است.

صفحه 369، سطر 1، ... پس از مدت زمانی نامتناهی، سرعت ... صحیح است.

صفحه 393، سطر 20، ... در مقایسه با دسامبر، زمانی که... صحیح است.

صفحه 395، سطر 11، ...عقیده بر این است که گونه‌ای ابرنواختر، موسوم به ... صحیح است.

 

 

 

تهران: کتابفروشی و انتشارات صانعی  روبروی دانشگاه تهران (خرید با ده درصد تخفیف): ۶۶۴۰۵۳۸۵ - ۶۶۴۰۹۹۲۴

 

تبریز: فروشگاه آذراستار- ۵۲۶۲۹۲۶

 

 

همشهریان شیرازی می‌توانند برای تهیه کتاب مستقیماً به مترجم تماس بگیرند: 09173005569

 

 

برای تهیه کتاب در سایر نقاط می توانید به یکی از دو روش زیر اقدام کنید:

 

تماس مستقیم با مترجم:

gshahali@gmail.com - 09173005569

 

 

 

تهران: کتابفروشی و انتشارات صانعی روبروی دانشگاه تهران (خرید با ده درصد تخفیف): ۶۶۴۰۵۳۸۵ - ۶۶۴۰۹۹۲۴ - 66408165- 66412395

تبریز: فروشگاه آذراستار- ۵۲۶۲۹۲۶

با توجه به انتشار ویرایش جدید، عرضۀ این نسخه به پایان رسیده است.

تماس مستقیم با مترجم:

gshahali@gmail.com - 09173005569

پیشگفتار مترجم

فصل1: انگاره‌های کیهان‌شناسی در گذر تاریخ

فصل 2: مروری بر مشاهدات

2-1 در نور مرئی

2-2 در دیگر باندهای امواج الکترومغناطیسی

2-3 همگنی و همسانگردی

2-4 انبساط جهان

2-5 ذرات در جهان

2-5-1 چه ذراتی وجود دارد؟

2-5-2 توزیع گرمایی و طیف جسم سیاه

مسائل

فصل 3: گرانش نیوتونی

3-1 معادله فریدمن

3-2 انبساط چیست؟

3-3 چیزهایی که سریع­تر از نور حرکت می­کنند

3-4 معادله سیال

3-5 معادله شتاب

3-6 بحثی پیرامون جرم، انرژی، و ناپدید شدن ضریب c²

فصل 4: هندسه‌ی جهان

4-1 هندسه تخت

4-2 هندسه کروی

4-3 هندسه هذلولوی

4-4 جهان‌های مشاهده‌پذیر و بی‌نهایت

4-5 مهبانگ کجا اتفاق افتاد؟

4-6 سه مقدار برای k

مسائل

فصل 5: مدل‌های ساده‌ی کیهان‌شناختی

5-1 قانون هابل

5-2 انبساط و قرمزگرایی

5-3 حل معادلات

5-3-1 ماده

5-3-2 تابش

5-3-3 مخلوط

5-4 چگالی عددی ذرات

5-5 تحول همراه با انحنا

مسائل

فصل 6: پارامترهای مشاهداتی

6-1 نرخ انبساط H₀

6-2 پارامتر چگالی Ω  

6-3 پارامتر کندشوندگی q₀

مسائل

فصل 7: ثابت کیهان‌شناختی

7-1 معرفی Λ

7-2 توصیف سیالیِ Λ

7-3 مدل­های کیهان‌شناختی با Λ

مسائل

فصل 8: سن جهان

مسائل

فصل 9: چگالی جهان و ماده تاریک

9-1 توزین جهان

9-1-1 شمارش ستارگان

9-1-2 سنتز هسته‌ای

9-1-3 منحنی‌های چرخش کهکشان

9-1-4 ترکیب خوشه کهکشانی

9-1-5 حرکت‌های توده‌ای در جهان

9-1-6 تشکیل ساختار

9-1-7 هندسه جهان و روشنایی ابرنواختر

9-1-8 مرور

9-2 ماده تاریک چیست؟

9-3 جستجوی ماده تاریک

مسائل

فصل 10: زمینه ریزموج کیهان

10-1 ویژگی‌های زمینه ریزموج

10-2 نسبت فوتون به باریون

10-3 پیدایش زمینه ریزموج

10-4 پیدایش زمینه ریزموج (اختیاری پیشرفته)

مسائل

فصل 11: جهان آغازین

مسائل

فصل 12: سنتز هسته‌ای: پیدایش عناصر سبک

12-1 هیدروژن و هلیوم

12-2 مقایسه با مشاهدات

12-3 تمایز بین واجفتیدگی و سنتز هسته‌ای

مسائل

فصل 13: جهان تورمی

13-1 مسائل و مشکلات مهبانگ داغ

13-1-1 مسئله تختی

13-1-2 مسئله افق

13-1-3 فراوانی ذرات یادگاره

13-2 انبساط تورمی

13-3 حل مسائل مهبانگ

13-3-1 مسئله تختی

13-3-2 مسئله افق

13-3-3 فراوانی ذرات یادگاره

13-4 چه مقدار تورم؟

13-5 تورم و فیزیک ذرات

مسائل

فصل 14: تکینگی نخستین

مسئله

فصل 15: مرور اجمالی: مدل استاندارد کیهان‌شناسی

مبحث پیشرفته 1: کیهان‌شناسی بر مبنای نسبیت‌عام

پ1-1 متریک فضا-زمان

پ1-2 معادلات اینشتین

پ1-3 بحث جانبی: توپولوژی جهان

مسائل

مبحث پیشرفته 2: کیهان‌شناسی کلاسیک: فاصله و درخشندگی

پ2-1 انتشار نور و قرمزگرایی

پ2-2 جهان قابل‌مشاهده

پ2-3 فاصله درخشندگی

پ2-4 فاصله قطر زاویه‌ای

پ2-5 شمارش منبع

مسائل

مبحث پیشرفته 3: کیهان‌شناسی نوترینویی

پ3-1 حالت بدون جرم

پ3-2 نوترینوهای پرجرم

پ3-2-1 نوترینوهای سبک

پ3-2-2 نوترینوهای سنگین

پ3-3 نوترینو و تشکیل ساختار

مسائل

مبحث پیشرفته 4: باریون‌زایی

مبحث پیشرفته 5: ساختارها در جهان

پ5-1 ساختارهای مشاهده‌شده

پ5-2 ناپایداری گرانشی

پ5-3 خوشه‌بندی کهکشان‌ها

پ5-4 ناهمسانگردی‌های زمینه ریزموج کیهانی

پ5-4-1 توصیف آماری ناهمسانگردی‌ها

پ5-4-2 محاسبه C_l

پ5-4-3 مشاهدات زمینه ریزموج

پ5-4-4 هندسه فضایی

پ5-5 پیدایش ساختار

مسائل

پیوست

پاسخ­های عددی و نکاتی برای حل مسائل

کتاب‌نامه

واژه‌نامه­ی فارسی به انگلیسی

واژه‌نامه­ی انگلیسی به فارسی

نمایه

 
فهرست مطالب:

مقدمه­ی­ دکتر نعمت­اله ریاضی..................................... 13

 

پیشگفتار مترجم............................................................ 14

 

فصل 1: درآمد.................................................................. 15

1-1 جایگاه ستاره­شناسی............................................... 15

1-2 اجسام مورد پژوهش در ستاره­شناسی..................... 17

1-3 مقیاس جهان......................................................... 19

 

فصل 2: نجوم کروی........................................................ 21

2-1 مثلثات کروی......................................................... 21

2-2 زمین..................................................................... 24

2-3 کره سماوی........................................................... 26

2-4 دستگاه افقی.......................................................... 26

2-5 دستگاه استوایی..................................................... 27

2-6 زمان طلوع و غروب............................................... 30

2-7 دستگاه دایرةالبروجی.............................................. 31

2-8 مختصات کهکشانی............................................... 32

2-9 اختلال­های مختصات............................................ 32

2-9-1 حرکت تقدیمی............................................ 32

2-9-2 رقص محوری.............................................. 34

2-9-3 اختلاف­منظر................................................. 34

2-9-4 ابیراهی......................................................... 35

2-9-5 شکست........................................................ 35

2-10 نجوم موقعیتی..................................................... 37

2-11 صورت­های فلکی................................................ 40

2-12 فهرست­ها و نقشه­های ستارگان.......................... 41

2-13 زمان خورشیدی و نجومی................................... 44

2-14 دستگاه­های زمان در ستاره­شناسی....................... 47

2-15 تقویم­ها............................................................... 50

2-16 مثال­ها................................................................. 54

2-17 تمرین................................................................. 58

 

فصل 3: رصد و ابزار آن................................................. 59

3-1 رصد از درون اتمسفر............................................. 59

3-2 تلسکوپ­های نوری................................................ 61

3-2-1 اپتیک هندسی.............................................. 62

3-2-2 تلسکوپ شکستی......................................... 64

3-2-3 تلسکوپ بازتابی............................................ 66

3-2-4 شیوه­های نصب تلسکوپ............................. 69

3-2-5 تکنیک­های جدید......................................... 72

3-3 آشکارسازها و تجهیزات.......................................... 73

3-3-1 صفحه­ی عکاسی.......................................... 73

3-3-2 فتوکاتد و فتومالتی­پلایر................................ 74

3-3-3 نورسنج و قطبش­سنج................................... 74

3-3-4 تشدیدکننده­ی تصویر................................... 75

3-3-5 دوربین سی­سی­دی....................................... 76

3-3-6 طیف­نگار...................................................... 78

3-3-7 تداخل­سنج................................................... 78

3-4 تلسکوپ­های رادیویی............................................ 79

3-5 دیگر نواحی طول­موجی......................................... 85

3-5-1 تابش گاما..................................................... 85

3-5-2 پرتو ایکس................................................... 85

3-5-3 تابش فرابنفش.............................................. 87

3-5-4 تابش فروسرخ.............................................. 88

3-6 انرژی در شکل­های دیگر...................................... 88

3-6-1 پرتوهای کیهانی........................................... 89

3-6-2 نوترینو......................................................... 89

3-6-3 تابش گرانشی............................................... 90

3-7 مثال­ها................................................................... 91

3-8 تمرین................................................................... 92

 

فصل 4: مفاهیم نورسنجی و قدرها............................. 93

4-1 شدت، چگالی شار و درخشندگی............................ 93

4-2 قدر ظاهری........................................................... 96

4-3 دستگاه­های قدر..................................................... 97

4-4 قدر مطلق.............................................................. 99

4-5 خاموشی و ضخامت اپتیکی.................................... 99

4-5-1 اضافه­رنگ.................................................. 101

4-5-2 خاموشی جوی........................................... 101

4-6 مثال­ها................................................................. 102

4-7 تمرین................................................................. 104

 

فصل 5: سازوکارهای تابش......................................... 105

5-1 تابش اتم و مولکول............................................. 105

5-2 اتم هیدروژن....................................................... 107

5-3 پروفایل خط........................................................ 109

5-3-1 پهن­شدگی دوپلری.................................... 109

5-4 اعداد کوانتومی، قواعد گزینش، اعداد جمعیت...... 110

5-4-1 اعداد کوانتومی........................................... 110

5-4-2 قواعد گزینش............................................ 111

5-4-3 اعداد جمعیت............................................. 112

5-5 طیف مولکولی..................................................... 112

5-6 طیف پیوسته....................................................... 112

5-7 تابش جسم­سیاه................................................... 113

5-8 دما....................................................................... 115

5-9 سازوکارهای دیگر تابش...................................... 118

5-9-1 مِیزر و لِیزر................................................. 118

5-9-2 تابش سنکروترون....................................... 118

5-10 انتقال تابشی..................................................... 119

5-11 مثال­ها.............................................................. 120

5-12 تمرین............................................................... 122

فصل 6: مکانیک سماوی............................................ 123

6-1 معادلات حرکت................................................... 123

6-2 حل معادله­ی­ حرکت............................................ 124

6-3 معادله­ی­ مدار و قانون اول کپلر............................ 126

6-4 عناصر مداری...................................................... 127

6-5 قوانین دوم و سوم کپلر........................................ 129

6-6 منظومه­هایی با چند جسم.................................... 131

6-7 تعیین مدار........................................................... 132

6-8 موقعیت در مدار................................................... 132

6-9 سرعت فرار......................................................... 134

6-10 قضیه ویریال..................................................... 135

6-11 حد جینز............................................................ 136

6-12 مثال­ها.............................................................. 137

6-13 تمرین............................................................... 140

 

فصل 7: منظومه شمسی.............................................. 141

7-1 آرایش سیاره­ها.................................................... 143

7-2 مدار زمین و رؤیت­پذیری خورشید...................... 144

7-3 مدار ماه............................................................... 146

7-4 گرفت و اختفا...................................................... 150

7-5 ساختار و سطح سیاره­ها....................................... 151

7-6 جو و مغناطیس­سپهر........................................... 156

7-7 سپیدایی (آلبدو)................................................... 161

7-8 نورسنجی، قطبش­سنجی و طیف­نمایی................ 163

7-8-1 اثر مقابله.................................................... 164

7-8-2 قدر سیارک­ها............................................. 165

7-8-3 مشاهدات قطبش­سنجی............................. 165

7-8-4 طیف­نمایی سیاره­ای................................... 165

7-9 تابش گرمایی سیارات.......................................... 166

7-10 عطارد................................................................ 167

7-11 زهره................................................................. 170

7-12 زمین و ماه........................................................ 173

7-12-1 ماه........................................................... 177

7-13 مریخ................................................................. 181

7-14 مشتری............................................................. 184

7-15 زحل................................................................. 189

7-16 اورانوس و نپتون............................................... 193

7-16-1 اورانوس................................................... 193

7-16-2 نپتون....................................................... 195

7-17 اجرام کوچک در منظومه شمسی....................... 196

7-17-1 سیاره­های کوتوله..................................... 197

7-17-2 سیارک­ها................................................. 198

7-17-3 دنباله­دارها................................................ 203

7-17-4 شهاب‌واره­ها............................................. 205

7-17-5 غبار بین­سیاره­ای...................................... 206

7-17-6 باد خورشیدی.......................................... 207

7-18 پیدایش منظومه شمسی.................................... 207

7-19 مثال­ها.............................................................. 211

7-20 تمرین............................................................... 215

 

فصل 8: طیف ستاره­ای............................................... 217

8-1 اندازه­گیری طیف­ها............................................. 218

8-2 طبقه­بندی طیفی هاروارد..................................... 219

8-3 طبقه­بندی طیفی یِرکز........................................ 222

8-4 طیف­های خاص.................................................. 224

8-5 نمودار هرتسپرونگ-راسل................................... 225

8-6 اتمسفرهای مدل................................................. 226

8-7 مشاهدات به ما چه می­گویند؟............................. 227

8-8 تمرین................................................................. 229

 

فصل 9: ستاره­های دوتایی و جرم ستارگان............ 231

9-1 دوتایی چشمی..................................................... 232

9-2 دوتایی اخترسنجی............................................... 233

9-3 دوتایی طیف­نمودی............................................. 233

9-4 دوتایی نورسنجی................................................. 234

9-4-1 ستاره­های الگُل.......................................... 235

9-4-2 ستاره­های بتا شلیاق................................... 235

9-4-3 ستاره­های دبلیو دب­اکبر............................. 235

9-5 مثال­ها................................................................. 236

9-6 تمرین................................................................. 237

 

فصل 10: ساختار ستارگان......................................... 239

10-1 شرایط تعادل داخلی........................................... 239

10-1-1 تعادل هیدرواستاتیک................................ 239

10-1-2 توزیع جرم............................................... 240

10-1-3 تولید انرژی.............................................. 240

10-1-4 گرادیان دما.............................................. 240

10-1-5 شرایط مرزی........................................... 242

10-2 حالت فیزیکی گاز.............................................. 242

10-3 منابع انرژی ستارگان......................................... 244

10-3-1 زنجیره پروتون-پروتون............................ 245

10-3-2 چرخه کربن............................................. 247

10-3-3 واکنش سه آلفا......................................... 247

10-3-4 واکنش­های آلفا........................................ 247

10-3-5 سوختن کربن.......................................... 248

10-3-6 سوختن اکسیژن...................................... 248

10-3-7 سوختن سیلیسیوم.................................... 248

10-4 مدل­های ستاره­ای............................................. 249

10-5 مثال­ها.............................................................. 251

10-6 تمرین............................................................... 253

 

فصل 11: تحول ستاره­ای............................................ 255

11-1 مقیاس­های زمانی تحول................................... 255

11-1-1 مقیاس زمانی هسته­ای............................. 255

11-1-2 مقیاس زمانی گرمایی.............................. 255

11-1-3 مقیاس زمانی دینامیکی............................ 256

11-2 انقباض ستارگان به­سمت رشته­ی اصلی............ 256

11-3 مرحله­ی­ رشته­ی­ اصلی...................................... 259

11-3-1 رشته­ی اصلی بالایی............................... 259

11-3-2 رشته­ی اصلی پایینی................................ 261

11-4 مرحله­ی­ غول.................................................... 261

11-4-1 شاخه­ی غول مجانبی............................... 262

11-4-2 پایان مرحله­ی غول.................................. 263

11-5 مراحل پایانی تحول.......................................... 264

11-6 تحول ستاره­های دوتایی نزدیک........................ 265

11-7 هم­سنجی با مشاهدات...................................... 269

11-8 پیدایش عناصر.................................................. 271

11-9 مثال.................................................................. 274

11-10 تمرین............................................................ 274

 

فصل 12: خورشید....................................................... 275

12-1 ساختمان داخلی................................................. 275

12-1-1 مسئله­ نوترینوی خورشیدی..................... 277

12-1-2 چرخش خورشید...................................... 277

12-2 اتمسفر.............................................................. 278

12-2-1 شیدسپهر................................................. 278

12-2-2 فام­سپهر................................................... 279

12-2-3 تاج خورشیدی......................................... 280

12-3 فعالیت خورشیدی............................................. 281

12-3-1 لکه­های خورشیدی.................................. 281

12-3-2 فعالیت­های دیگر...................................... 284

12-3-3 گسیل رادیویی خورشید........................... 285

12-3-4 تابش فرابنفش و پرتو ایکس.................... 286

12-4 مثال.................................................................. 286

12-5 تمرین............................................................... 286

 

فصل 13: ستارگان متغیر........................................... 287

13-1 رده­بندی........................................................... 287

13-2 متغیرهای تپنده................................................. 289

13-2-1 قیفاووسی­ها............................................. 290

13-2-2 ستارگان دبلیو سنبله................................. 291

13-2-3 ستاره­های آرآر شلیاق............................... 291

13-2-4 متغیرهای میرا......................................... 291

13-2-5 دیگر متغیرهای تپنده............................... 292

13-3 متغیرهای فورانی.............................................. 292

13-3-1 ستاره­های شراره­ای.................................. 293

13-3-2 متغیرهای سحابی.................................... 293

13-3-3 نواختر.................................................... 295

13-3-4 ابرنواختر................................................ 296

13-4 مثال­ها.............................................................. 298

13-5 تمرین............................................................... 299

 

فصل 14: ستارگان فشرده........................................... 301

14-1 کوتوله سفید .................................................... 301

14-1-1 متغیرهای کاتاکلیزمیک............................ 302

14-2 ستاره نوترونی................................................... 303

14-2-1 تپنده­ها.................................................... 305

14-2-2 مگنتارها................................................... 306

14-2-3 فوران‌های پرتو گاما................................. 307

14-3 سیاه­چاله............................................................ 309

14-4 دوتایی­های پرتو ایکس...................................... 313

14-4-1 تپنده­های پرتو ایکس............................... 313

14-4-2 فورانگرهای پرتو ایکس........................... 313

14-4-3 نواخترهای پرتو ایکس............................. 314

14-4-4 ریزاختروش­ها.......................................... 314

14-5 مثال­ها.............................................................. 315

14-6 تمرین............................................................... 316

 

فصل 15: محیط بین­ستاره­ای.................................... 317

15-1 غبار بین­ستاره­ای .............................................. 317

15-1-1 سحابی­های تاریک.................................. 322

15-1-2 سحابی­های بازتابی.................................. 324

15-1-3 دمای غبار................................................ 326

15-1-4 ترکیب شیمیایی و منشأ غبار................... 326

15-2 گاز بین­ستاره­ای................................................ 327

15-2-1 هیدروژن اتمی......................................... 328

15-2-2 خط 21 سانتیمتر هیدروژن...................... 330

15-2-3 نواحی ............................................ 332

15-3 مولکول­های بین­ستاره­ای.................................. 334

15-3-1 هیدروژن مولکولی................................... 334

15-3-2 طیف­نمایی رادیویی................................. 334

15-4 تشکیل پیش­ستاره............................................. 337

15-5 سحابی سیاره­ای................................................ 338

15-6 باقی­مانده­های ابرنواختری................................. 339

15-7 تاج داغ کهکشان راه شیری............................... 341

15-8 پرتوهای کیهانی و میدان مغناطیسی بین­ستاره­ای 342

15-8-1 پرتوهای کیهانی...................................... 342

15-8-2 میدان مغناطیسی بین­ستاره­ای................. 343

15-9 مثال­ها.............................................................. 344

15-10 تمرین............................................................ 345

 

فصل 16: خوشه­ها و جمع­های ستاره­ای.................. 347

16-1 جمع ستاره­ای.................................................... 347

16-2 خوشه­های ستاره­ای باز...................................... 349

16-3 خوشه­های ستاره­ای کروی................................ 351

16-4 مثال.................................................................. 352

16-5 تمرین............................................................... 352

 

فصل 17: راه شیری.................................................... 353

17-1 شیوه­های اندازه­گیری فاصله.............................. 355

17-1-1 اختلاف­منظر مثلثاتی................................ 355

17-1-2 حرکت خورشید نسبت به ستارگان نزدیک. معیار محلی سکون 355

17-1-3 اختلاف­منظر آماری.................................. 356

17-1-4 انطباق رشته­ی اصلی............................... 357

17-1-5 اختلاف­منظر نورسنجی............................ 357

17-2 آمار ستاره­ای..................................................... 357

17-2-1 تابع درخشندگی ستاره­ای......................... 357

17-2-2 معادله­ بنیادی آمار ستاره­ای، چگالی ستاره­ای 358

17-2-3 توزیع اجسام درخشان............................... 359

17-2-4 جمعیت­های ستاره­ای............................... 361

17-3 چرخش راه شیری............................................. 362

17-3-1 چرخش تفاضلی، روابط اورت................... 362

17-3-2 توزیع ماده­ی بین­ستاره­ای........................ 364

17-3-3 چرخش، توزیع جرم و جرم کلی راه شیری 366

17-4 مؤلفه­های ساختاری راه شیری.......................... 367

17-4-1 قرص ضخیم........................................... 367

17-4-2 میله­ی کهکشان....................................... 367

17-4-3 ساختار مارپیچ.......................................... 368

17-4-4 مرکز کهکشان......................................... 369

17-5 پیدایش و تحول راه شیری............................... 370

17-5-1 سن ستارگان........................................... 370

17-5-2 غنی­سازی شیمیایی................................. 370

17-5-3 پیدایش راه شیری................................... 371

17-6 مثال­ها.............................................................. 372

17-7 تمرین............................................................... 372

 

فصل 18: کهکشان­ها.................................................. 375

18-1 دسته­بندی کهکشان­ها...................................... 375

18-2 درخشندگی و جرم............................................ 379

18-2-1 فاصله....................................................... 379

18-2-2 درخشندگی.............................................. 380

18-2-3 جرم......................................................... 381

18-3 ساختارهای کهکشانی....................................... 382

18-3-1 بیضوی­ها و برآمدگی­های کهکشانی........ 382

18-3-2 قرص....................................................... 384

18-3-3 محیط بین­ستاره­ای.................................. 384

18-4 دینامیک کهکشان­ها......................................... 386

18-4-1 سیستم­هایی با چرخش آهسته................. 386

18-4-2 منحنی چرخش........................................ 386

18-4-3 ساختار مارپیچ.......................................... 387

18-5 سن ستارگان و فراوانی عناصر در کهکشان­ها.... 388

18-6 منظومه­های کهکشانی...................................... 388

18-6-1 برهم­کنش کهکشان­ها............................. 389

18-6-2 گروه........................................................ 389

18-6-3 خوشه...................................................... 389

18-6-4 ابرخوشه................................................... 390

18-7 کهکشان­های فعال و اختروش­ها....................... 390

18-7-1 کهکشان­های سایفرت............................. 391

18-7-2 کهکشان­های رادیویی............................. 392

18-7-3 اختروش................................................... 393

18-7-4 مدل­های متحد........................................ 394

18-7-5 عدسی گرانشی........................................ 395

18-8 مبدأ و تحول کهکشان­ها................................... 395

18-8-1 تحول درخشندگی و چگالی..................... 396

18-8-2 کهکشان­های دور.................................... 397

18-8-3 تحول هسته­ی فعال کهکشانی................ 398

18-8-4 تاریخچه­ی تشکیل ستاره در جهان.......... 398

18-9 تمرین............................................................... 398

 

فصل 19: کیهان­شناسی............................................. 399

19-1 رصدهای کیهان­شناختی................................... 399

19-1-1 ناسازنمای اولبرز....................................... 399

19-1-2 فضای فراکهکشانی.................................. 400

19-1-3 قانون هابل.............................................. 400

19-1-4 تابش گرمایی زمینه­ی ریزموج................. 402

19-1-5 همسانگردی ماده و تابش........................ 403

19-1-6 سن جهان............................................... 403

19-1-7 فراوانی نسبی هلیوم................................. 403

19-2 اصل کیهان­شناختی.......................................... 403

19-3 جهان­های همگن و همسانگرد......................... 405

19-4 مدل­های فریدمن............................................. 406

19-5 آزمایش­های کیهان­شناختی............................... 408

19-5-1 چگالی بحرانی......................................... 408

19-5-2 آزمایش قرمزگرایی-قدر........................... 409

19-5-3 آزمایش قرمزگرایی-قطر زاویه­ای............. 409

19-5-4 سنتز هسته­ای آغازین.............................. 410

19-5-5 سن......................................................... 410

19-5-6 مدل «هماهنگ».................................... 410

19-6 تاریخ جهان....................................................... 411

19-6-1 دوره لپتونی.............................................. 411

19-6-2 دوره تابش............................................... 412

19-6-3 واجفتیدگی تابش. دوره ماده..................... 412

19-7 تشکیل ساختار.................................................. 413

19-7-1 توصیف آماری ساختار بزرگ­مقیاس......... 413

19-7-2 رشد اختلالات......................................... 413

19-7-3 افت­وخیزهای زمینه ریزموج کیهانی......... 415

19-7-4 ساختار در مقیاس خیلی بزرگ................. 416

19-7-5 باز هم مدل هماهنگ.............................. 417

19-8 آینده­ جهان....................................................... 417

19-9 مثال­ها.............................................................. 420

19-10 تمرین............................................................ 421

 

فصل 20: اخترزیست­شناسی..................................... 423

20-1 حیات چیست؟................................................... 423

20-2 شیمیِ حیات..................................................... 424

20-3 پیش­نیازهای زندگی.......................................... 426

20-4 خطرها.............................................................. 427

20-5 پیدایش حیات................................................... 428

20-6 آیا ما مریخی هستیم؟....................................... 431

20-7 حیات در منظومه شمسی.................................. 432

20-8 سیاره­های فراخورشیدی.................................... 433

20-9 شناسایی حیات.................................................. 434

20-10 سِتی – شناسایی حیات هوشمند.................... 435

20-11 تعداد تمدن­ها.................................................. 436

20-12 تمرین............................................................ 437

 

پیوست الف: ریاضیات................................................. 439

الف-1: هندسه............................................................ 439

الف-2: مقاطع مخروطی.............................................. 440

الف-3: سری تِیلُر (Taylor Series)........................ 440

الف-4: حساب برداری................................................. 441

الف-5: ماتریس........................................................... 443

الف-6: انتگرال­های چندگانه........................................ 444

الف-7: حل عددی یک معادله..................................... 446

شیوه 1: تکرار مستقیم............................................ 446

شیوه 2: نصف­کردن فاصله...................................... 446

 

پیوست ب: نظریه­ی نسبیت....................................... 447

ب-1: مفاهیم پایه....................................................... 447

ب-2: تبدیل لورنتس. فضای مینکوفسکی................... 448

ب-3: نسبیت عام........................................................ 449

اصل هم­ارزی......................................................... 449

انحنای فضا............................................................. 449

ب-4: آزمون­های نسبیت عام...................................... 450

 

پیوست ج: جدول­ها..................................................... 451

 

پاسخ تمرین­ها............................................................. 473

 

منابع پیشنهادی برای مطالعه­ی بیش­تر.................. 477

 

واژه­نامه­ی فارسی به انگلیسی................................... 481

 

واژه­نامه­ی انگلیسی به فارسی.................................... 501

 

نمایه............................................................................... 521

 

کتاب «مبانی ستاره‌شناسی» ترجمه کتاب Fundamental Astronomy در ۵۳۶ صفحه و قطع رحلی در تابستان ۹۱ منتشر شد و عنوان کتاب شایسته تقدیر را در بیست و دومین جایزه کتاب فصل به خود اختصاص داد. این کتاب از منابع اصلی المپیاد نجوم می‌باشد.

قیمت: 390000 تومان

برای مشاهده صفحه کتاب در ویکی پدیا فارسیاینجا را کلیک کنید.

مراکز پخش

فهرست مطالب و تصویر جلد کتاب

مقدمه دکتر نعمت‌اله ریاضی

پیشگفتار مترجم

گفتگوی حبرگزاری کتاب با مترجم

گزارش جلسه نقد کتاب

تصاویر رنگی کتاب

غلط‌نامه

توجه: ویرایش دوم این کتاب نیز ارائه شده است. برای اطلاع بیشتر اینجا را کلیک کنید.